Przywykliśmy do tego, że mówiąc o budżecie mamy na myśli zazwyczaj budżet państwa, albo budżet jakiegoś dużego przedsiębiorstwa, czy nawet małej firmy, lecz zawsze czegoś co kojarzy się z biznesem. Nie każdy myśli o tym, że nasze gospodarstwa domowe, to również małe przedsiębiorstwa, które posiadają swój budżet i ten budżet ktoś tworzy i tym budżetem ktoś kieruje.
Czym jest budżetowanie?
Budżetowanie jest procesem, na który składa się planowanie, tworzenie budżetu i kontrola realizacji planów i wydatków. Kontrola jest ważnym elementem budżetowania, bo pozwala monitorować wykonanie wszystkich zadań. Jest też pilnowaniem wydatkowania w taki sposób, aby powstały zyski. Budżet to plan działania, który ma za zadanie doprowadzać do wzrostu efektywności działania i do właściwego spożytkowania zasobów pieniężnych pochodzących z różnych źródeł w gospodarstwie domowym.
Jakie są funkcje, zadania i rodzaje budżetowania?
Ogólnie budżetowanie spełnia kilka funkcji i choć z nazwy brzmią one podobnie, lecz różnią się sposobem realizacji na szczeblu budżetu państwa, zakładu produkcyjnego i gospodarstwa domowego. Do funkcji budżetowania ogólnego w przedsiębiorstwie, jak również w budżetowaniu domowym wyróżnia się funkcję informacyjną, funkcję koordynacyjną, funkcję motywacyjną i funkcję kontrolną.
Do zadań w budżetowaniu czy to zakładowym, czy domowym należy na początku opracowanie założeń do budżetu a potem opracowanie samego budżetu, uzgodnienie i zatwierdzenie budżetu, realizacja i kontrola wykonania budżetu oraz na końcu analiza wyników kontroli.
Istnieją także różne typy, czyli rodzaje budżetowania, jak odgórne opracowanie budżetu, partycypacyjne kierownictwo budżetem, przyrostowe tworzenie budżetu, sztywne budżetowanie w niczym nie zmieniające się w czasie, elastyczne budżetowanie odzwierciedlające ewentualne zmiany, statyczne budżetowanie tworzone na określony czas i kroczące budżetowanie jest ono ustaleniem budżetu na pewien okres.
Nie wszystkie powyższe typy idealnie pasują do domowego budżetowania, lecz a pewno pasuje ostatni punkt mówiący, o kroczącym budżetowaniu, bo taki właśnie jest domowy budżet. Ten pierwszy, najprostszy i najbardziej istotny w domowym budżetowaniu ustalany jest na okres jednego miesiąca. Istnieje w naszych gospodarstwach domowych także bardziej perspektywiczny budżet, czyli ten roczny, lecz najbardziej zwraca się uwagę w domowym budżetowaniu na ten najkrótszy obejmujący jeden miesiąc.
Jak przyjemnie budżetować?
Aby przyjemnie budżetować i polubić taką czynność, która będzie towarzyszyć nam od tej pory przez cały czas trzeba nieco postarać się o stworzenie do tego odpowiednich warunków. Bardzo ważne jest miejsce budżetowania. Może nim być pomieszczenie – pokój stanowiący domowe biuro, lecz nie każdy takowe posiada. Stanowiskiem przeznaczonym do budżetowania może być także oddzielone miejsce w pokoju, gdzie swobodnie siedząc przy biurku oddzielonym od reszty pomieszczenia na przykład parawanem można oddać się planowaniu, liczeniu i analizie wpływów i wydatków. Bardzo przydatne a nawet konieczne jest wyposażenie tego miejsca w takie rekwizyty, które umilą nam budżetowanie. Dla każdego znaczy, to coś innego, bo jednemu podobają się świeże kwiaty w wazonie i aromatyczna herbata w szklance a innemu zapalona świeca zapachowa i kubek kawy. Bywa, że ktoś woli podczas liczenia słuchać muzyki i z lampką wina liczyć, przeliczać i analizować. Dobrze też, gdy na biurku znajdują się kolorowe długopisy i flamastry, którymi zaznaczamy to co jest konieczne. Kolory zawsze rozweselają i sprawiają, że świat jest weselszy nawet, gdy kolory znajdą się tylko na naszej kartce, czy w kalendarzu. Zawsze można także np. zyski zaznaczać niewielkim kolorowym kwiatuszkiem, który zapewne wniesie dużo radości, gdy będziemy na niego spoglądać. Bo to nie te wielkie, lecz te małe gesty i rzeczy najbardziej cieszą człowieka.
Co to są oszczędności i co znaczy opłacalne budżetowanie?
Oszczędności są to wolne zasoby pieniężne. Jest to wartość dochodu pomniejszona o wartość konsumpcji. Wszystkie oszczędności dzieli się na prywatne będące oszczędnościami gospodarstw domowych i na publiczne będące nadwyżką budżetową w państwie. Oszczędności zależą w dużym stopniu od dochodów, lecz relację pomiędzy dochodem a oszczędnościami odzwierciedla krańcowa zdolność do oszczędzania.
Opłacalne budżetowanie jest wtedy, gdy widać wymierne korzyści, czyli gdy są zauważalne oszczędności. Gdy ich brak niestety trzeba od nowa zasiąść do planowania domowego budżetu, jak i weryfikacji swoich działań, bo najczęściej brak oszczędności jest efektem naszego zaniedbania.