Podczas budowy różnorakich obiektów, od przemysłowych po prywatne, część prac dotyczy wylewania betonowych elementów. Są to przede wszystkim fundamenty, schody, a także stropy i w każdym z tych wypadków konieczne jest zastosowanie odpowiednich szalunków. Czym są, czemu służą i jak są rodzaje tego typu konstrukcji?
Czym są szalunki?
Szalunki są tymczasowymi konstrukcjami budowanymi najczęściej z desek i noszącymi w związku z tym również miano deskowania. Są budowane dla stworzenia odpowiednich konkretnych rozmiarów formy dla mieszanki betonowej, która w deskowaniu nabiera wymaganego kształtu oraz bez wycieków bezpiecznie twardnieje. Po zastygnięciu betonu deskowanie jest usuwane.
Szalunki spotykane są przy budowie wszystkich konstrukcji z wykorzystaniem płynnego betonu, czyli przy konstrukcjach betonowych oraz żelazo betonowych. Szalunki używane są również podczas produkcji półfabrykatów, ale rzadko jest wówczas wykorzystywane drewno, a częściej różnorakie systemy szalunkowe. Profesjonalne firmy zajmujące się szalowaniem również rzadko wykorzystują drewno konstrukcyjne, a częściej szalunki systemowe. Tego rodzaju przedsiębiorstwa często również prowadzą wynajem szalunków systemowych. Wyróżniane są dwa główne typy szalunków systemowych.
Rodzaj szalunków – szalunki ścienne
Szalunki ścienne mogą być wykorzystywane przy wielu różnorakich konstrukcjach, ale ogólnie służą do zabezpieczania otworów w ścianach, np. nadproży przy miejscach na okna lub drzwi. Systemowe szalunki są wykorzystywane również przy budowie elementów elewacji oraz do ogrodzeń, czy murków ogrodowych. Większość systemów składa się z niewielkich elementów przeznaczonych do samodzielnego ręcznego montażu i jedynie szalunki wielkogabarytowe wymagają pomocy pod postacią użycia żurawia budowlanego.
Ramy płyt szalunkowych są zamkniętymi profilami wykonanymi z wysokogatunkowej stali, natomiast poszycie płyt albo z blachy stalowej przy niewielkich płaszczyznach szalunków, albo z wielowarstwowej sklejki pokrywanej powłoką żywiczną przy szalunkach wielkogabarytowych. Powierzchnia betonu przy użyciu systemów szalunkowych jest równa i gładka, a szalunki mogą być zastosowane wielokrotnie.
Budowanie systemów szalunkowych wielokrotnego użytku jest wybitnie proekologiczne, ponieważ szalowanie z desek zwykle używane jest tylko raz, a drewno następnie jest traktowane jako odpad budowlany i najczęściej przeznaczane na opał.
Rodzaj szalunków – szalunki stropowe
Szalunki stropowe, jak już sugeruje nazwa, są przeznaczone do zabezpieczania wylewki stropów żelbetowych. Są to szalunki mocne, wytrzymujące duże ciężary. Tego typu szalunki budowane są z kilku elementów składowych, z których styczność z wylewanym betonem mają wodoodporne płyty trójwarstwowe albo panele aluminiowe. Pod płytami umieszczane są drewniane, chronione impregnacją dźwigary, które są zabezpieczone przez głowice krzyżowe. Cały system jest dodatkowo podparty odpowiednią ilością ocynkowanych podpór stalowych, które wyparły już niemal całkowicie świerkowe kołki podporowe. System szalunków stropowych umożliwia budowę gładkich stropów grubości dochodzące do pół metra i jest odporny na uszkodzenia oraz czynniki atmosferyczne.
Szalunki – zakup czy wypożyczenie?
Tutaj odpowiedź jest dość oczywista. Nie ma najmniejszego sensu kupować systemów szalunkowych dla jednej budowy, np. domku jednorodzinnego. Tutaj albo szalunki się wypożycza, albo zamawia firmę do oszalowania, która z reguły dysponuje swoimi systemami. W wypadku firm budowlanych zakup systemów szalunkowych jest jak najbardziej sensowny i opłacalny.